Nieuwsbrief Tussen bodem en ondergrond, 2e jaargang, nr. 18 - 10 oktober 2018
Deze nieuwsbrief is powered by Expertise Netwerk Bodem en Ondergrond

Webversie? Klik dan hier
Tussen bodem en ondergrond

Beste lezer,

Honderd jaar geleden stelde de minister van Waterstaat, Lely, de voorloper van de Geologische Dienst Nederland (GND) in. De opdracht was om voor Nederland een systematische geologische kartering op te zetten. Na vele omzwervingen is de GND nu onderdeel van TNO, een van de partners van het Expertisenetwerk Bodem en Ondergrond. Het honderdjarig bestaan wordt gevoerd met een spiksplinternieuwe geologische overzichtskaart van het Koninkrijk der Nederlanden. Maar minstens zo belangrijk zijn de 3D modellen van de Nederlandse ondergrond die GND anno 2018 ontwikkelt. Zij zijn belangrijk voor de beantwoording van tal van maatschappelijke vragen over bijvoorbeeld energie, drinkwater en ruimtelijke ordening.

Op de voorgrond

Rapport statistische analyse van de relatie puin in de bodem en de aanwezigheid van asbest

Rijkswaterstaat/Bodem+

In opdracht van Rijkswaterstaat Bodem+ is door TNO een onderzoek uitgevoerd om de relatie tussen de aanwezigheid van puin (aard en mate) en de daadwerkelijke aanwezigheid van asbest in de bodem te onderzoeken. Het definitieve rapport bevat de resultaten van de statistische analyse. Een van de belangrijkste conclusies uit het onderzoek is dat er een duidelijke correlatie is tussen de hoeveelheid puin en de aanwezigheid van asbest in de bodem bij locaties waar alleen een verdenking is op basis van de aanwezigheid van puin. De aanwezigheid van asbest is alleen gecorreleerd aan bouw- en sloopafval, gemengd puin, betonpuin en metselpuin. Met de publicatie van het rapport kan de eerste fase van dit project, namelijk het verkrijgen van inzicht in de relatie tussen de aanwezigheid van puin (aard en mate) en de daadwerkelijke aanwezigheid van asbest in de bodem, worden afgesloten. In de tweede fase, die in september 2018, van start is gegaan, ligt de focus op het formuleren van de aanbevelingen op basis van het uitgevoerde onderzoek. Lees verder.


Foto: Pixabay

Actueel

Nieuwe versies van SIKB-documenten gepubliceerd

SIKB

Naar verwachting eind deze maand wordt de nieuwe versie van de Regeling bodemkwaliteit gepubliceerd. Vanaf dat moment wijzigt een groot aantal SIKB-documenten voor bodembeheer en bodembescherming. Dit zijn de BRL 1000, 2000, 2100, 6000, 7000, 7500, 9335 (bodembeheer) de AS 6700, 6800, 6900 en de BRL SIKB 7700 (bodembescherming). Ook de bijbehorende protocollen zijn vernieuwd. Er zijn enkele uitzonderingen: de AS SIKB 1000 en AS SIKB 2000 worden later gepubliceerd. De BRL SIKB 11000, AS SIKB 3000 en AP04 (bodembeheer) en protocol 6704 (bodembescherming) zijn ongewijzigd. Lees verder.


Foto: Pixabay

Circulaire slibprojecten komen van de grond

Rijkswaterstaat

In het noordelijke natuurgebied Eems-Dollard bevat het water te veel slib. Hierdoor neemt de waterkwaliteit en de biodiversiteit steeds verder af. Ook de scheepvaart heeft er last van. Rijkswaterstaat is via meerdere pilotprojecten actief om het slib uit de Eems te krijgen en het nuttig in te zetten. De Kleirijperij, een van de pilotprojecten, gaat nu een spannende fase in. Lees verder.

Nieuwe wetsvoorstellen Europees landbouwbeleid: volop kansen voor klimaat, bodem en biodiversiteit

Wageningen University and Research

Passend binnen het Nederlandse budget is het mogelijk om bij slimme keuzes naar zo’n 20 procent doelrealisatie te gaan voor klimaat, bodem en biodiversiteit. Dit is meer dan een verdubbeling ten opzichte van het huidige Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). GLB is daarmee weliswaar een belangrijk beleidsspoor om bij te dragen aan klimaat-, bodem- en biodiversiteitsdoelen, maar het GLB alleen is niet voldoende om deze doelen ook te realiseren. Lees verder.

Na 43 jaar weer een nieuwe geologische kaart van Nederland

TNO

Op 5 oktober 2018 onthulden in Utrecht Paul de Krom, voorzitter Raad van Bestuur TNO, Sandor Gaastra (directeur-generaal Klimaat en Energie Ministerie van Economische Zaken en Klimaat) en Erik Jan van Kempen (programma-directeur-generaal Omgevingswet Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) de nieuwste geologische kaart van het Koninkrijk der Nederlanden. Deze historische gebeurtenis vond plaats ter ere van de honderdste verjaardag van kartering in Nederland. Traditioneel wordt de stand van de kennis van de Nederlandse ondergrond door de Geologische Dienst Nederland (GDN), onderdeel van TNO, samengevat in een overzichtskaart die maar één keer in de paar decennia wordt uitgebracht. De laatste kaart dateert van 1975. De nieuwe kaart biedt een vernieuwde blik op de ondergrond van de Noordzee. Verder is er de primeur dat het gehele Koninkrijk der Nederlanden inclusief Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba in kaart is gebracht. Lees verder.


Foto: TNO

Droogte neemt af, aantal maatregelen blijft nodig

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Mede dankzij de maatregelen van afgelopen maanden om het watertekort tegen te gaan, is momenteel sprake van een situatie die langzaamaan verbetert. Daarom wordt nu afgeschaald van niveau 2 (feitelijk watertekort) naar niveau 1 (dreigend watertekort). Hoewel er regionaal nog grote verschillen zijn, is er landelijk geen sprake meer van een grotere vraag dan aanbod van zoet water. Lees verder.


Foto: Pixabay

De United Nations Food and Agriculture Organization publiceert boek over bodemverontreiniging

Rijkswaterstaat/Bodem+

In mei dit jaar heeft de FAO een symposium georganiseerd onder de titel ‘Be the solution to soil pollution’. Als aanvulling op de concept note die hiervoor is opgesteld heeft de FAO nu een boek gepubliceerd onder de titel Soil Pollution: a hidden reality. Lees verder.


Foto: FAO

Bodemverontreiniging in de EU in beeld

Rijkswaterstaat/Bodem+

Het Europese Joint Research Centre (JRC) heeft de stand van zaken in de aanpak van lokale bodemverontreiniging in de Europese lidstaten in beeld gebracht. Het rapport is nu beschikbaar. Lees verder.


Foto: Het Europese Joint Research Centre (JRC)

Bodem en irrigatiewater in moestuinen rond Chemours kunnen worden gebruikt

RIVM

Het RIVM heeft de bodem en het gebruikte irrigatiewater onderzocht in elf moestuinen in de omgeving van Duport/Chemours. Uit de analyses blijkt dat de bodem en het irrigatiewater gebruikt kunnen worden voor moestuingebruik. Hiermee komt het voorlopige advies om het irrigatiewater, daar waar hoge gehalten zijn gemeten, niet te gebruiken te vervallen. Lees verder.


Foto: RIVM

Overleg over aanpak bodemverontreiniging bij gaslekken

Netbeheer Nederland

Recent onderzoek in opdracht van Netbeheer Nederland heeft uitgewezen dat kleine langdurige gaslekken benzeenverontreiniging in de bodem kunnen veroorzaken. Bij de reparatie van een dergelijk lek kan dit benzeen vrijkomen en mogelijk een risico vormen voor medewerkers die regelmatig de reparatie uitvoeren en herhaaldelijk blootgesteld worden aan verontreinigde grond. De benzeenverontreiniging vormt geen risico voor de veiligheid en gezondheid van het publiek. Lees verder.


Foto: Netbeheer Nederland

Bodemgezondheid staat centraal bij Soil Food Week

Duurzaam bedrijfsleven

Deskundigen vanuit de hele wereld buigen zich samen met agrariërs en consumenten over het belang van bodemgezondheid tijdens de eerste editie van de Soil Food Week. Het meerdaagse evenement wordt van 10 tot en met 13 oktober in Friesland georganiseerd. Lees verder.


Foto: Pixabay

Discussie over onderwaterdrains

Wageningen University & Research

Bodemdaling in veenweidegebieden is een serieus probleem, mede vanwege de uitstoot van broeikasgassen. Een van de innovatieve oplossingen hiervoor is onderwaterdrainage. Uit onderzoek van Wageningen University & Research blijkt dat dit een veelbelovende techniek is. Maar de Universiteit van Greifswald in Duitsland zette hier onlangs vraagtekens bij. Klopt de Duitse kritiek? Lees verder.

VN-Klimaatpanel: snel maatregelen nodig om opwarming te beperken tot 1,5 graad

NOS

De opwarming van de aarde moet beperkt blijven tot maximaal 1,5 graad om het risico op droogte, overstromingen, extreme hitte en andere ernstige gevolgen voor honderden miljoenen mensen te beperken. Om dat voor elkaar te krijgen moeten dringende en niet eerder vertoonde maatregelen worden genomen, waarschuwen vooraanstaande klimaatwetenschappers in een nieuw rapport van het VN-Klimaatpanel IPCC. Lees verder.


Foto: Pixabay

Nieuwe taak via Omgevingswet: kwaliteit bodem en ondergrond

Omgevingsweb

Met de Omgevingswet worden alle gemeenten bevoegd gezag voor de (chemische) kwaliteit van bodem en ondergrond. Bij de invoering van de Omgevingswet dragen provincies de taken en bevoegdheden over aan gemeenten. Lees verder.

Grootschalige opvulling Vonkerplas geen onderdeel van natuurontwikkeling uiterwaarden Wamel, Dreumel en Heerewaarden

Rijkswaterstaat

Provincie Gelderland, Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer werken samen aan de inrichting van een natuurgebied in de uiterwaarden bij Wamel, Dreumel en Heerewaarden. De partijen besloten op 24 september 2018 dat de grootschalige opvulling van de Vonkerplas niet langer onderdeel is van dit project. Er is momenteel te weinig draagvlak onder de inwoners van het gebied. Lees verder.

Aanmelden nieuwsbrief

Agenda

15 oktober2018
Science week 'System Earth'
Wageningen
16-18 oktober 2018
Internationale conferentie 'Water Science for Impact'
Wageningen
18 oktober 2018
Stresstest: wat betekent wateroverlast voor stedelijk grondwater?
Utrecht
1 november 2018
Seminar “Agroproductie in een Circulaire en Biobased Economie”
Wageningen
7 november 2018
IHW-netwerkdag 2018: Ni kompreni unu la alian
Utrecht
13 november 2018
Symposium Bodem Breed
Amsterdam
 

Symposium Bodem Breed

13 november 2018 - Tolhuistuin Amsterdam

Het netwerk event van de bodem en ondergrond wordt dit jaar op dinsdag 13 november 2018 bij de Tolhuistuin in Amsterdam georganiseerd. Heeft u de datum in uw agenda staan? Gastheer dit jaar is de gemeente Amsterdam. Wij zijn verheugd dat wij u het programma kunnen presenteren. Lees verder.

Deel deze nieuwsbrief:

Twitter 

Herstel grondwaterstand duurt nog maanden

Binnenlands bestuur

Het duurt nog maanden voor de stand van het grondwater in Nederland weer op een normaal peil is. Waterschappen in de droogste gebieden denken dat de grondwaterstand pas volgend voorjaar helemaal is hersteld, als er in het najaar en de winter tenminste een normale hoeveelheid neerslag valt. Lees verder.

Stuk Romeinse weg van 1900 jaar oud gevonden bij Katwijk

NOS

Bij archeologische opgravingen langs de N206 in Katwijk is 125 meter Romeinse weg gevonden. De bijbehorende nederzetting heeft een grachtensysteem en een grafveld. Zuid-Holland noemt een stuk Romeins bouwmateriaal, waarop nog pleisterwerk en een schildering te zien zijn, een absolute topvondst. De vondsten vertellen meer over de bewoning van dit deel van de provincie 2000 jaar geleden. En over de noordelijke grensweg van het Romeinse rijk, de limes. Lees verder.


Foto: Provincie Zuid Holland

Minister Cora van Nieuwenhuizen trapt viering 10-jarig bestaan van Deltares af

Deltares

Minister van Infrastructuur en Waterstaat, Cora van Nieuwenhuizen, heeft eind september de viering van het tien-jarig bestaan van kennisinstituut Deltares ingeluid. Na afloop van haar werkbezoek onthulde zij een kunstwerk van Ronald A. Westerhuis op de campus van Deltares in Delft. Lees verder.


Foto: Deltares

Zeespiegelstijging wordt vanaf 2030 merkbaar op het wad

Helpdesk water

Er is de afgelopen jaren veel te doen geweest over de vraag hoe de Nederlandse Waddenzee zal reageren op de combinatie van klimaatverandering en delfstoffenwinning. De Waddenacademie en het Programma naar een Rijke Waddenzee hebben daarom gezamenlijk een aantal experts gevraagd om een state-of-the-art overzicht te geven van de wetenschappelijke kennis ten aanzien van de verwachte zeespiegelstijging, de bodemdaling en de sedimentatie van zand en slib in de Waddenzee. Lees verder.


Foto: Helpdesk water

Waterschappen willen snelheid in klimaatbeleid

Unie van Waterschappen

De waterschappen zijn blij met de aandacht voor klimaat in de Miljoenennota. Het kabinet presenteerde op Prinsjesdag goede intenties voor een klimaatbeleid, maar deze moeten wel snel worden waargemaakt. De waterschappen roepen op om nu echt door te pakken en voldoende middelen beschikbaar te stellen voor klimaatadaptatie en de energietransitie. Lees verder.

Onderzoek wijst uit: intensieve landbouw spaart milieu en natuur

Han Reindsen/Nieuwe Oogst

Intensieve landbouw zou het milieu per eenheid product minder kunnen kosten dan landbouw die ecologisch vriendelijk is. Dit is de voornaamste conclusie van een onderzoek van de Universiteit van Cambridge. Lees verder.

Voorstel Klimaatakkoord: genoeg potentieel voor doel 2030, maar succes hangt af van keuzes

Planbureau voor de leefomgeving

De klimaatmaatregelen die worden genoemd in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord hebben het technisch potentieel om aan het doel van 49 procent emissiereductie in 2030 te voldoen. De jaarlijkse meerkosten van deze maatregelen zouden neerkomen op € 3 tot 4 miljard in 2030. Lees verder.


Foto: Planbureau voor de Leefomgeving

Na gas staat ook zout ter discussie

NRC

Bodemverzakkingen, gerelateerde aardbevingen, gefrustreerde burgers, schade aan gebouwen en een overheid die weinig vertrouwen inboezemt. De gevolgen van zoutwinning in Nederland doen in heel veel opzichten aan de bijwerkingen van gasboringen denken. Lees verder.

NARCIS maakt tienduizenden archeologische rapporten digitaal beschikbaar

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Onderzoekers, archeologen en beleidsmakers hebben voor het eerst via één centrale toegang de beschikking over nagenoeg alle Nederlandse archeologische rapporten. De rapporten zijn te raadplegen via NARCIS en dateren voornamelijk uit deze eeuw. De oudste komt uit 1783. Lees verder.


Archeologisch veldonderzoek Midden-Beemster - foto: RCE

Aquaconsoil 2019, Call for abstract

Deltares

Het vijftiende internationale symposium Aquaconsoil vindt plaats op 20 – 24 mei 2019 plaats in Antwerpen en wordt georganiseerd door Deltares in samenwerking met een Vlaams consortium onder leiding van VITO/VLAKWA en OVAM. AquaConSoil is het internationale symposium op het gebied van het duurzaam gebruik en management van bodem, sediment en watervoorraden. Lees verder.

Drinkwatersector volop bezig met uitdagingen klimaatverandering

Vewin

Afgelopen juli werden de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord gepresenteerd, vlak daarvoor bereikten politieke partijen overeenstemming over een Klimaatwet. En toen brak een hete, droge zomer aan die record na record brak. Vewin brengt een special van de Waterspiegel, volledig gewijd aan klimaatverandering. Hoe stellen we ons drinkwater voor de toekomst veilig en hoe speelt de drinkwatersector in op klimaatverandering? Lees verder.

Potentie thermische energie uit water groter dan gedacht

Rijkswaterstaat

Uit onderzoek naar verschillende vormen van aquathermie, blijkt de potentie van thermische energie uit water als alternatief voor aardgas groter dan gedacht. Zo zou energie uit oppervlaktewater kunnen voorzien in circa 40 procent van de totale warmtevraag van de gebouwde omgeving. De totale potentie van aquathermie is zelfs meer dan 50 procent. Lees verder.

Achtergrond en opinie

Bemalen en monumenten: voorkomen van schade

SIKB

‘Ja’, zegt oud-hoogleraar Ondergronds Bouwen Johan Bosch, ‘als monumenteneigenaar moet je ongerust zijn wanneer er in de omgeving wordt bemalen’. En nee, voegt hij er gelijk aan toe, ‘je hoeft je minder zorgen te maken als alle partijen voldoende kennis hebben van de effecten op en het incasseringsvermogen van de fundering van het monument. Maar de praktijk leert dat maar weinig eigenaren een goed beeld hebben van de fundering van hun monument. En wat doe je dan als bemaler?’
Hij leidde donderdag 27 september 2018 de kennisbijeenkomst ‘Bemalen en monumenten – voorkomen van schade’ in. Dit initiatief van de Nationale Monumentenorganisatie NMO, stichting ERM en SIKB bracht twee werelden bijeen; die van de cultureel erfgoedsector en die van de bemalers. Lees verder.


Johan Bosch: ‘Je hoeft je minder zorgen te maken als alle partijen voldoende kennis hebben van de effecten op en het incasseringsvermogen van de fundering van het monument’
Foto: SIKB



Uit het netwerk

‘Laat vrijkomende vruchtbare bovengrond bestaan als bovengrond’

Ruud van Uffelen

‘Laat de bovengrond bestaan als bovengrond. Zorg dat bij een ruimtelijke ingreep, bijvoorbeeld de aanleg van een weg, de overtollige teelaarde opnieuw wordt toegepast als bovengrond. Denk daarbij ook aan een ander segment zoals een stadspark, een boomkwekerij of het verbeteren van landbouwgrond’ . Een bevlogen man is Ruud van Uffelen, werkzaam bij RHDHV. Hij adviseert onder andere voor de Provincie Gelderland. Zijn missie: ‘meer zorg en aandacht voor bovengrond’. Lees verder.


Ruud van Uffelen: ‘Meer zorg en aandacht voor bovengrond’
Foto: Leon Claassen, Provincie Gelderland

De vraag

In elke uitgave aandacht voor een actuele vraag:

Ik wil grond, baggerspecie of bouwstoffen toepassen in een grondwaterbeschermingsgebied. Wat moet ik doen?

Naast de regels van het Besluit bodemkwaliteit gelden in de grondwaterbeschermingsgebieden aanvullende regels. Dit volgt uit de Wet milieubeheer. Deze eisen dienen tot bescherming van de kwaliteit van het grondwater met het oog op de waterwinning in daartoe aangewezen gebieden. De eisen worden door de provincies opgesteld en opgenomen in een provinciale verordening. Uw provincie kan u informeren over deze extra eisen. Neemt u dus contact op met uw provincie.

  
Powered by Expertisenetwerk Bodem en Ondergrond (ENBO) dat bestaat uit:

Expertise Netwerk Bodem en Ondergrond

info@expertisebodemenondergrond.nl / www.expertisenetwerkbodemenondergrond.nl

Klik hier om u af te melden voor deze e-mails.