Betere resultaten met elektronische screening van baggervolume

Elektronische (lijn- of vlakdekkende) screeningstechnieken kunnen een hogere meetintensiteit opleveren van waterbodemlagen, ter voorbereiding van baggerwerkzaamheden. Binnen het project Bodemonderzoek van de Toekomst wordt de Richtlijn Baggervolumebepalingen nu aangevuld met de nieuwste kennis op het gebied van elektronische meettechnieken.

Voor de uitvoering van een baggerwerk moet een te realiseren profiel worden bepaald. Indien hierbij tot de oorspronkelijke bodem moet worden gebaggerd, specifieke bodemlagen moeten worden verwijderd of juist intact moeten worden gehouden is het belangrijk om de ligging van de verschillende bodemlagen goed vast te kunnen stellen. Hiervoor kunnen (hand)boringen worden geplaatst, waarbij het opgeboorde materiaal zintuiglijk wordt beoordeeld. Handboringen betreffen puntmetingen, waarbij een extrapolatie naar de gehele waterbodem lastig is. Ook is het tijdrovend en daardoor relatief kostbaar werk. Om een hogere meetintensiteit tegen acceptabele kosten te verkrijgen kunnen elektronische (lijn- of vlakdekkende) screeningstechnieken gebruikt worden. Ook bij het gebruik van deze elektronische technieken zijn boringen essentieel, voor de verificatie van de laagovergangen.

Onderzoeksprogramma
In het kader van het Uitvoeringsprogramma bij het Convenant Bodem en Ondergrond 2016-2020 werken Waterschap Zuiderzeeland, Provincie Groningen, Omgevingsdienst Midden-Holland, Sweco, Bioclear earth en SIKB aan het project ‘Bodemonderzoek van de toekomst’. Binnen dit project worden richtlijnen ontwikkeld als handreiking voor opdrachtgevers die nieuwe data over uiteenlopende kenmerken van de (water)bodem willen inzamelen. Daarmee willen zij de (water)bodem en ondergrond volwaardig kunnen betrekken in afwegingen over inrichting en gebruik van de leefomgeving. Dit is een ambitie van het Convenant Bodem en Ondergrond 2016-2020 en is in lijn met de doelen van de toekomstige Omgevingswet.
De richtlijnen die ontwikkeld worden in het project ‘Bodemonderzoek van de toekomst’ betrekken de mogelijkheden van de inzet van ‘on site’ screeningstechnieken. Deze technieken bieden mogelijkheden om voor grotere gebieden tegen aanvaardbare kosten een voldoende betrouwbaar inzicht in uiteenlopende bodemkenmerken te krijgen.

Aanvulling Richtlijn Baggervolumebepalingen
In de huidige SIKB-Richtlijn Baggervolumebepalingen wordt uitgegaan van een theoretisch leggerprofiel omdat het bepalen van de onderzijde van de sliblaag met gevalideerde technieken te onbetrouwbaar is. Binnen Bodemonderzoek van de Toekomst wordt deze richtlijn nu aangevuld met de nieuwste kennis op het gebied van elektronische meettechnieken. Informatie over wanneer en onder welke omstandigheden een techniek waardevolle informatie geeft, wordt toegevoegd.
Het bepalen van de ligging van overgangen van waterbodemlagen is specialistisch werk. Daarom wordt de richtlijn daarnaast aangevuld met handreikingen voor het uitbesteden van metingen van de gelaagdheid in waterbodem. De handreikingen ondersteunen opdrachtgevers bij:

• Het formuleren van de onderzoeksvraag en te stellen eisen en voorwaarden aan het werk.
• Het vooraf ter beschikking stellen van de benodigde informatie aan de opdrachtnemer (zie kader).
• Het formuleren van te stellen eisen aan de output / interpretatie.
• Het formuleren van de gewenste vastlegging van de bodemopbouw (in termen van bodemkundige beschrijving, kleur en consistentie).
• Het selecteren van te gebruiken screeningstechnieken en de te gebruiken boortechniek voor verificatiemetingen.